Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Meclisi’nde bugün yapılan ve milletvekili sorularının ele alındığı genel kurul oturumunda, Başbakan Hristijan Mickoski, VMRO-DPMNE ve koalisyonu adına soru yönelten milletvekili Dragana Bojkovska’nın hükümetin reform gündemine ilişkin sorusunu yanıtladı.
Başbakan Mickoski, yasal sınırlamalar, seçim kampanyası süreci ve seçimlerin gerçekleştirilmesi nedeniyle bazı reform adımlarında gecikmeler yaşandığını belirtti. Bu kapsamda yaklaşık 12 reform adımının bu aşamaya kadar tamamlanmasının öngörüldüğünü ifade eden Mickoski, yerel seçimlerin ardından hükümet ve kurumların tam kapasiteyle çalışmaya başlayacağını vurguladı. Reform adımlarının 7 ila 10 günlük periyotlarla yakından takip edileceğini, hem 31 Aralık’a kadar tamamlanması gereken adımların hem de 1 Ocak’tan itibaren başlayacak yükümlülüklerin bu çerçevede ele alınacağını söyledi. Söz konusu adımların bir geçiş (grace) süresine girdiğini ve Haziran 2026’ya kadar tamamen tamamlanması gerektiğini kaydetti.
Başbakan Mickoski, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ile yaptığı son görüşmede reform adımlarının detaylı şekilde ele alındığını belirterek, en az 8 adımın Ocak ayı ortasına kadar tamamlanacağına inandığını söyledi. Yoğun çalışmalar sonucunda 12 adımdan 10’unun hayata geçirilmesinin beklendiğini, tamamlanamayacak iki adım için ise kamuoyuna açık ve şeffaf bir gerekçe sunulacağını ifade etti.
Enerji alanına ilişkin değerlendirmesinde Mickoski, Enerji Yasası’nın kabul edildiğini ve Avrupa Komisyonu ile uyumlu olduğunu ancak ikincil mevzuatın tamamlanmamış olması ve AB düzeyinde yürüyen piyasa eşleştirme (market coupling) süreci nedeniyle Komisyon tarafından tam anlamıyla bitirilmiş sayılmadığını aktardı. Hükümetin bu adımı tamamlanmış olarak gördüğünü belirten Mickoski, eksik kalan yükümlülükler için Aralık 2026’ya kadar yeni bir süre tanımlanması gerektiğini söyledi.
Devlete ait binaların enerji verimliliği esas alınarak yenilenmesine ilişkin adımda ise, önümüzdeki üç yıl boyunca yıllık yüzde 3’lük kapsama oranı hedeflendiğini, önceliklerin belirlendiğini ve denetim komitesinin kurulduğunu açıkladı. Enerji ve Maliye bakanlıklarının finansmanı sağlamasının ardından bu adımın yıl sonundan önce tamamlanmış sayılacağını duyurdu.
Elektrik piyasasının haneler için serbestleştirilmesine ilişkin reformun ise bilinçli olarak uygulanmayacağını ifade eden Mickoski, bu adımın hayata geçirilmesi halinde ve elektrik sübvansiyonları kaldırılırsa vatandaşların faturalarının yüzde 50 ila 70 oranında artacağını, bu nedenle söz konusu adımı bilinçli şekilde hayata geçirmediklerini vurguladı.
2024 seçimlerine ilişkin AGİT/ODIHR tavsiyeleri doğrultusunda Seçim Yasası’nın uyumlaştırılması konusunda ise Adalet Bakanlığı’nın milletvekili gruplarıyla birlikte bir belge hazırlayacağını, ardından siyasi diyalog sürecinin başlayacağını belirtti. Yasa değişikliklerinin ek seçimlerin tamamlanmasının ardından, Ocak ayı ortasında gündeme gelmesi bekleniyor.
Yargı reformları kapsamında Yargı Konseyi Yasası’nın hazırlandığını ve Venedik Komisyonu’ndan olumlu görüş aldığını belirten Mickoski, yasanın meclis sürecinde olduğunu ve gelecek yılın başında kabul edilmesini beklediğini söyledi.
Ulaştırma alanında ise, iki devlet demiryolu şirketi olan Makedonya Demiryolları Altyapı ve Makedonya Demiryolları Taşımacılık için, AB uzmanlarıyla birlikte bir yeniden yapılandırma planı hazırlandığını açıkladı. Planın Avrupa Komisyonu’na sunulduğunu ve olumlu yanıtın ardından hükümet tarafından onaylanacağını belirtti.
Kamu hizmetlerinin optimizasyonu ve dijitalleştirilmesi alanında Kadastro’nun tüm adımları tamamladığını, MALMED’in 19 adımdan 9’unu hayata geçirdiğini, Ekonomi ve Çalışma Bakanlığı dâhil diğer kurumların da yoğun şekilde çalışmalarını sürdürdüğünü ifade etti.
Başbakan Mickoski, reform sürecinin hızlanarak devam ettiğini, birçok adımın tamamlandığını ya da son aşamada olduğunu ve fonların kademeli olarak serbest bırakıldığını söyledi. Nisan ayından itibaren Kuzey Makedonya’nın, Batı Balkanlar’da benzeri görülmemiş bir şekilde tam anlamıyla reform sürecine gireceğini vurguladı.
Ayrıca, vatandaşların ek ücret ödemeden mobil hizmetlerden faydalanabilmesi amacıyla “evdeymiş gibi dolaşım (roaming like at home)” planı üzerinde de yoğun çalışmaların sürdüğünü açıkladı.
