Kuzey Makedonya Eğitim ve Bilim Bakanı Prof. Dr. Vesna Janevska, ülkedeki eğitim sisteminde psikoreaktif maddelerin kullanımını önlemeye yönelik mekanizmaların uzun süredir mevcut olduğunu, ancak gençlerin davranış eğilimlerindeki değişim nedeniyle bu mekanizmaların yenilenmesi ve güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Janevska, Halk Sağlığı Enstitüsü’nde düzenlenen basın toplantısında, 2024 yılına ait Okullarda Psikoaktif Madde Kullanımına İlişkin Avrupa Araştırma Projesi (ESPAD) raporunun tanıtımı sırasında konuştu. Raporda, gençler arasında farkındalığın artırılmasına yönelik gelecekteki politikalara ışık tutacak önemli önerilerin yer aldığı belirtildi.
“Tütün kullanımında düşüş görülürken, elektronik sigara kullanımında artış yaşanıyor. Bu yeni trendlere mutlaka karşılık vermeliyiz,” diyen Janevska, sağlıkla ilgili konuların tüm sınıf düzeylerinde özellikle fen bilimleri dersleri kapsamında ele alındığını vurguladı.
Bakan Janevska, sağlık okuryazarlığını artırmak amacıyla bu eğitim-öğretim yılından itibaren Dünya Sağlık Örgütü’nün desteğiyle 7. sınıflarda “Sağlığım İçin Öğreniyorum” adlı yeni bir seçmeli dersin hayata geçirildiğini açıkladı.
Ayrıca yılın başında yapılan yasal değişikliklerle, ilk ve ortaöğretim kurumlarının; şiddetin önlenmesi, ayrımcılıkla mücadele ve hoşgörünün artırılmasına yönelik programların yanı sıra, alkol, tütün ve diğer psikoaktif maddelerin kötüye kullanımını önleyici programları da zorunlu olarak uygulamakla yükümlü hale getirildiğini ifade etti.
Janevska, Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) iş birliğiyle ekim ve kasım aylarında Üsküp, Strumitsa, İştip, Pirlepe, Koçani ve Gostivar’daki 50 ilkokulda öğretmenler ve uzman personel için eğitimler düzenlendiğini belirtti. Bu kapsamda uygulanan “Ergenlik Becerileri” adlı programın, 100’den fazla ülkede kullanılan, kanıta dayalı ve yapılandırılmış bir önleme modeli olduğunu söyledi.
“Bu program, gençlerin akran baskısına karşı dirençli olmalarını, sağlıklı tercihler yapmalarını ve zararlı psikoaktif maddelerden uzak durmalarını amaçlıyor,” diyen Janevska, yeni kurumsal yönetimler olarak önceliklerinin genç nesillerin sağlığını korumak olduğunu vurguladı.
“Bu nedenle kamuoyunu belirli riskler konusunda uyarıyor, çabaları birleştiriyor ve en etkili önleyici politikaların oluşturulması için tüm ilgili paydaşların sürece dahil edilmesini talep ediyoruz,” ifadelerini kullandı.
ESPAD araştırmasının, Avrupa Birliği Uyuşturucu Ajansı (EUDA) tarafından 1995 yılında başlatılan ve Avrupa’da ergenler arasında madde kullanım eğilimlerini izleyen en eski araştırma girişimi olduğu belirtildi. Makedonya’da 2024 yılında yapılan son araştırma, 96 ortaokulda 182 sınıfta gerçekleştirildi. Araştırmaya toplam 2.831 öğrenci katıldı; bunların yüzde 49,3’ünü erkekler, yüzde 50,7’sini ise kız öğrenciler oluşturdu.
