İsrail’in, ezanın cami hoparlöründen okunmasını yasaklamaya yönelik yasa tasarısını protesto için İsrail meclisinin (Knesset) kürsüsünden ezan okuyan Arap asıllı milletvekili Ahmed et-Tiybi, “Netanyahu ertelenen bu tasarıyı yeniden meclise getirerek ezanı yasaklamayı tekrar deneyecektir.” dedi.
Doğu Kudüs’teki evinde AA muhabirinin sorularını cevaplayan Tiybi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, “ezanın hoparlörlerden okunmasını yasaklayan yasa tasarısından geri adım atmayacağını” belirtti.
Tasarının bu pazar yeniden Knesset’e getirilebileceğini söyleyen Tiybi, “Netanyahu bu yasayı geçirmeyi tekrar deneyecektir. Ancak bunun öncesinde bazı dindar Yahudilerin, ‘yasasının kendi dini ritüellerini de yasaklayabileceği’ yönündeki endişelerini gidermek isteyecektir. İsrail Sağlık Bakanı ve dindar Yahudi partisi Yahudot HaTora (Birleşik Tevrat) lideri Yakup Litzman’ın bu yöndeki çekincelerini giderip Yahudilerin hakkını garanti altına aldıktan sonra ezan yasağını geçirebilirler.” diye konuştu.
“Netanyahu İslamafobik birisi”
Kamuoyunda “listin” olarak bilinen bu yasa tasarısının Knesset’e gelmesi halinde, kanunlaşacağını belirten Tiybi, “Sağlık Bakanı Litzman’ın dün sabah ‘Eğer Yahudilerin kutsal cumartesilerine (Şabat) dokunmayacak ise bu yasayı (ezan yasağı yasası) desteklerim’ şeklindeki sözlerini duymaktan büyük üzüntü duydum. Bu kanunu sadece Müslümanlara karşı kullanma yönünde girişimleri var. İşte tam da bu nedenle Netanyahu’nun İslamafobik birisi olduğunu söylüyorum.” ifadelerini kullandı.
Tiybi, İsrail’in ezanı yasaklama planının yıllar öncesine dayandığını vurgulayarak, meselenin şimdi yeniden gündeme getirilmesine ilişkin şunları söyledi:
“Bu yasa tasarısı yıllar önce hazırlandı ancak Knesset’te oylamaya sunulmadı. Şimdi ilk kez İsrail hükümeti bunu onayladı ve meclise gelme durumu ortaya çıktı. Netanyahu, bölgedeki kargaşadan ve ABD Başkanlığına Trump gibi bir İslam karşıtının seçilmesinden yararlanarak bu fırsatı değerlendirmek istemiş, ‘Şimdi ezanı yasaklamanın tam zamanı’ diye düşünmüş olabilir. Ama ezanı yasaklayabilecekleri bir zaman asla gelmeyecektir. İsrail’deki Arap şehirlerinde diyaloğun olduğunu ve Müslümanlarla Yahudiler arasındaki sorunların bu yöntemle çözüldüğünü hatırlıyorum. Bu mümkün. Ancak kanun çıkararak ezanın hoparlörlerden okunmasının yasaklanmasını asla kabul edemeyiz.”
“İsrail meclisinde ‘Allahu ekber’ diyerek dünyaya mesaj gönderdim”
İsrail meclisinin kürsüsünden ezan okuyarak bu yasaya hayır dediğini ve dünyaya bir mesaj vermek istediğini belirten, Tiybi, “Tüm dünyaya her yerde ezan okuyabileceğimizi ve bunun engellenemeyeceğini göstermek istedim. Eğer yasaklamayı denerseniz İsrail meclisinin kürsüsünden bile okuruz. Netanyahu’nun kendi ideolojisini bize dayatmasını ve dinimiz İslam’a karşı gelmesini kabul edemem.” dedi.
Meclis kürsüsüne çıkmadan önce orada ezan okumayı planlamadığını anlatan Tiybi, “Ancak kürsüye çıktığımda ezanın dilimden döküleceğini biliyordum. Kalbimin derinliklerinden geldi bu sözler ve dünyanın dört bir yanında insanların kalbine dokundu. İsrail meclisinde ‘Allahu ekber’ diyerek dünyaya mesaj gönderdim.” ifadelerini kullandı.
“Yahudilerin ritüellerine saygılıyız, onlar da Müslümanların ezanına saygı duysun”
İsrail Mesclisi Başkan Yardımcılığı görevini de yürüten Tiybi, “Bizler toleranslı insanlarız. Ben bir Müslüman olarak hoşgörülü biriyim. Diğer dinlere saygı duyuyorum. Diğer dinlerin tüm ritüellerine de saygı duyuyorum. Yahudiler de bizim ezanımıza saygı duysun.” diye konuştu.
Ezanın Filistinliler için sadece dini bir ritüel değil, aynı zamanda vatanlarının bir sembolü ve parçası olduğunu ifade eden Tiybi, “Yahudilerin Yom Kippiur (Gufran Günü) bayramlarında araç kullanmak yasak. Müslümanlar olarak biz buna saygı gösteriyoruz. Yahudilerin cumartesilerinin (Şabat günü) başladığını ilan eden borazanlar (şofar) yüksek sesle çalındığında biz buna da saygı gösteriyoruz. Evet bu borazanlar da yüksek sesle çalınıyor ancak biz bunun yasaklanması için kanun çıkarılması çağrısında bulunmuyoruz. Çünkü birbirimize karşı toleranslı olmalıyız.” görüşünü dile getirdi.
İsrail hükümetini oluşturan altı partili koalisyondaki ve muhalefetteki fraksiyonlarla temas halinde olduklarını, ezan yasağı yasasına karşı destek aradıklarını dile getiren Tiybi, şunları ifade etti:
“Arap milletvekilleri olarak meclisi ikna etmek için elimizden geleni yapıyoruz. İsrail siyasetinin merkez ve sol diyebileceğimiz kanatları bu konuda bizimle birlikte bu yasaya karşı. Dindar Yahudi partileri de dahil hepsine şunu söylüyoruz; Sizin dini ihtiyaçlarınızı karşılamak için bir yasaya ihtiyaç duyulduğunda biz sizinle birlikteydik. Sizler de biraz empati göstererek bizim dini ihtiyaçlarımızı, alışkanlarımızı, sembollerimizi anlamalısınız.”
“Bizler buraya uçak ve gemilerle dışarıdan göç ederek gelmedik”
İmamlara ve cemaate ezan yasağına uyulmaması çağrısı yapan ve bu yasağa kimsenin uyacağına inanmadığını belirten Tiybi, “Sokakta tansiyon artacak, hayal kırıklığı olacaktır ve herhangi bir toplumsal patlamanın sorumlusu Netanyahu’dur.” dedi. Tiybi, Kendilerinin şiddet çağrısı yapmadığını ancak Netanyanu tarafından da köşeye sıkıştırılmak istendiklerini dile getirdi.
“İsrail’de yaşayan Filistinli Müslümanları nasıl bir gelecek bekliyor?” şeklindeki soruya ise “Bizim bu topraklarda geçmişimiz olduğu gibi geleceğimiz de olacak.” şeklinde cevap veren Tiybi, şunları söyledi:
“Bizler buraya uçak ve gemilerle dışarıdan göç ederek gelmedik. Buranın yerlileri ve bu ülkenin sahipleriyiz. Ziyaretçi değiliz ve burayı terk edecek de değiliz. Bize karşı ayrımcılık yaparak köşeye sıkıştırmak isteseler de mücadelemize devam edeceğiz. Haklarımız için mücadele edeceğimizi yüksek sesle söylüyoruz ve Filistinli Arap olmaktan gurur duyuyoruz. Ben bir Müslüman olarak kimliğimle gurur duyuyorum. Ancak bunlardan daha önce ben çok kültürlü, çok dinli bir ülkede yaşamaya razı bir insanım ve bunun yollarını bulmalıyız. Buradaki çatışma milli bir meseledir, dini değil. Netanyahu bunu dini bir çatışmaya çevirmeye çalışıyor ve bu çok tehlikeli.”
“Türkiye baskı yapabilir”
Türkiye’nin bölgede çok özel ve önemli bir konuma sahip olduğunu kaydeden ve İsrail’i ezan yasağından vazgeçirmek için Ankara’nın baskı yapabileceğini söyleyen Tiybi, “İsrail ile Türkiye arasında ilişkiler yeniden tesis edildi. Bu ilişkinin İsrail’e baskı yaparak bu konuda geri adım atması için kullanılabileceğine inanıyorum.” ifadelerini kullandı.
“Türk halkının bu yasa karşısında çok öfkeli olduğunu biliyorum ve buna büyük saygı gösteriyorum.” diyen Tiybi, “Geçen yıl bir araya geldiğim ve kendisine saygı duyduğum Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bu ezan yasağı yasa tasarına çok kızgın olduğunu biliyorum. Türkiye bölgede önemli konuma sahip ve bu tür yasaları engellemek için baskı yapabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: AA
