Kuzey Makedonya Çevre ve Mekânsal Planlama Bakanlığı, doğa koruma yasasına uygun olarak, Jablanica dağ kütlesinin doğal değerlerinin değerlendirilmesine yönelik bir etüt çalışmasının hazırlanmasına başladı.
Bu çalışma, Jablanica’nın korunan alan ilan edilmesi sürecinde ilk ve en önemli adımdır.
Jablanica’nın korunan alan ilan edilmesi girişimi, Struga ve Vevçani belediyeleri, yerel topluluklar ve sivil toplum kuruluşları tarafından başlatılmıştır. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Hükümeti, 22 Ocak 2019 tarihinde gerçekleştirdiği 116. oturumunda, Çevre ve Mekânsal Planlama Bakanlığı’na, söz konusu etüt çalışmasının Struga ve Vevçani belediyeleriyle iş birliği içinde hazırlanması için kaynak sağlanması talimatını vermiştir. 2025 yılı Doğa Programı kapsamında, etüt çalışması için bir bütçe ayrılmış ve kamu ihalesiyle bir sözleşme imzalanmıştır.
Bu süreç; yasal düzenlemelere uygun nihai etüt raporunun hazırlanması, biyolojik çeşitlilik, jeolojik çeşitlilik, habitatlar, hidroloji ve diğer doğal unsurlar hakkında veri tabanı oluşturulması, arazi araştırmaları, ulusal ve AB düzeyinde önem taşıyan verilerin CBS (coğrafi bilgi sistemi) ile işlenmesini içermekte, ayrıca ilgili paydaşların sürece katılımını sağlamak amacıyla iki adet kamuya açık danışma toplantısı düzenlenmesini kapsamaktadır.
Jablanica Dağı, olağanüstü biyolojik ve jeolojik değere sahip doğal bir hazinedir. Şu anda, doğanın korunması açısından özel öneme sahip alanları içeren Ulusal Zümrüt Ağı’nın bir parçasıdır ve gelecekteki Natura 2000 ağı için potansiyel bir bölge olarak tanımlanmıştır.
Bu etüt çalışması, Jablanica’nın korunan alan ilan edilmesi için gerekli olan uzmanlık temellerini oluşturmakta ve ülkenin en değerli doğal bölgelerinden birinin uzun vadeli korunması ve sürdürülebilir yönetimi için olanak sağlayacaktır.
2023 yılında, Çevre ve Mekânsal Planlama Bakanlığı tarafından finanse edilen ve Jablanica Dağı’nın, Arnavutluk tarafında 2008 yılında milli park ilan edilen kısmı gibi, milli park olarak korunması için sosyo-ekonomik bir etüt çalışması da hazırlanmıştır.
