Avrupa Parlamentosu (AP), Sırbistan’ın 17 Aralık 2023’te yapılan seçimlerde “özgür ve adil seçim taahhütlerini yerine getirmediğini” bildirerek, usulsüzlük iddialarına ilişkin bağımsız soruşturma başlatılması çağrısında bulundu.
AP Genel Kurulunda milletvekillerinin 461 lehte, 53 aleyhte ve 43 çekimser oyuyla kabul edilen kararda, iktidar sahiplerinin “haksız avantaj elde etmek için kurumları ve medyayı ısrarlı ve sistematik şekilde kötüye kullanmaları nedeniyle Sırbistan’da yapılan son parlamento ve yerel seçimlerin ‘bir Avrupa Birliği (AB) aday ülkesi için beklenen standartların altında’ kaldığı” belirtildi.
Tartışmalı seçimin “adil koşullarda yapılmadığı” ifade edilen kararda, seçimlerin yürütülmesinde “usule ilişkin çok sayıda eksiklik” bulunduğuna dikkati çekildi. Usulsüzlükler arasında oylama ve sayım sırasında güvenlik tedbirlerinin “tutarsız” şekilde uygulanması, sandıklarda sık sık aşırı kalabalık yaşanması, oy gizliliğinin ihlali, seçmen kayıtlarının manipülasyonu, sahte imzalar ve grup halinde oy kullanma olayları örnek gösterildi.
Kararda Sırp yetkililere “ülkedeki demokratik kurumların düzgün işleyişinin Sırbistan’ın AB’ye katılım sürecinin merkezinde yer aldığı” hatırlatılarak seçimler sırasında raporlanan usulsüzlük iddialarına ilişkin bağımsız soruşturma başlatılması çağrısı yapıldı.
“AB fonlarının askıya alınması” uyarısı
Yetkililerin seçim süresince manipülasyon yaptığına ilişkin iddialarla ilgili makamlardan yanıt gelmemesinden “üzüntü duyulduğu” kaydedilen kararda, “Sırp yetkililerin AP üyeleri de dahil olmak üzere seçim gözlemcilerine yönelik organize saldırılarda bulunduğuna” değinildi.
Kararda seçim kampanyası sırasında “medyada çoğulculuğun olmaması, dezenformasyon yapılması ve iktidar lehine çok sayıda etik dışı ve taraflı haber yapılmasının kınandığı” belirtilerek, “AP milletvekilleri, (Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar) Vucic’in iktidara gelmesinden bu yana geçen 10 yılda Sırbistan’daki medya özgürlüğünün siyasi baskı, tehdit ve gazetecilere yönelik fiziksel saldırılar yoluyla sürekli erozyona uğradığı uyarısında bulunuyor.” ifadelerine yer verildi.
AB’ye katılım müzakerelerinin ülkenin ilgili AB reformlarında önemli ilerleme kaydetmesi halinde ilerlemesi gerektiği bildirilen kararda, “Sırp yetkililerin seçimle ilgili temel tavsiyeleri uygulamakta isteksiz davranması ya da soruşturma bulgularının yetkililerin seçmen usulsüzlüğüne doğrudan karıştığını göstermesi halinde seçimlerle bağlantılı olarak hukukun üstünlüğünün ciddi şekilde ihlal edildiği gerekçesiyle AB fonlarının askıya alınması” çağrısında bulunuldu.
AP’nin kararları üye ülkelere tavsiye ya da çağrı niteliğinde oluyor ve üye ülkeler için hukuki bağlayıcılığı bulunmuyor.
Sırbistan’da erken yerel ve genel seçimler 17 Aralık 2023’te yapılmış, muhalefet, Bosna Hersek’in iki entitesinden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nden (RS) yüzlerce kişinin otobüslerle Belgrad’a getirilerek oy kullandığını belirtmiş ve bu usulsüzlüğün ortadan kaldırılması için seçimin iptalini talep etmişti.
Muhaliflerin çağrısıyla 18 Aralık 2023’te toplanmaya başlayan göstericiler, 13 gün boyunca seçim sonucuna itiraz etmişti.
AA
