Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’da 1995’te yaşanan soykırımının üzerinden 28 yıl geçmesine rağmen yüzlerce kurbanın cesedi hala bulunamazken, binlerce soykırım kurbanına ait kemik kalıntıları ise açılan 81 toplu mezardan çıkartıldı.
Soykırımın 11 Temmuz’daki 28’inci yılında düzenlenecek anma ve cenaze töreni kapsamında kimliği belirlenen 30 soykırım kurbanı daha toprağa verilecek.
Bosna Hersek Kayıp Kişiler Enstitüsü Başkanı Mujo Hadziomerovic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Srebrenitsa’da 1995 yazında yaşananlara ilişkin, “Srebrenitsa ile ilgili bu zamana kadar 7 bin 757 kimlik doğrulandı. Kimliği belirlenen 6 bin 721 soykırım kurbanı Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedildi.” dedi.
Srebrenitsa’daki soykırımın ardından 12 bin 469 kemik kalıntısının toplu mezar kazılarından çıkarıldığını söyleyen Hadziomerovic, “Vakalara ilişkin kimlik, DNA analizleri ve incelemeler devam ediyor. Süreç tamamlanmış değil. Srebrenitsa’da öldürülen 797 kişinin kemik kalıntılarına ulaşmaya çalışıyoruz.” diye konuştu.
Hadziomerovic, resmi kayıtlara göre Srebrenitsa’da en az 8 bin 372 kişinin öldürüldüğünün yazıldığını belirtti.
“Srebrenitsa’da 563 çocuk ve 60 kadın öldürüldü”
Srebrenitsa’da güvenli bölgeye ulaşmaya çalışan yüzlerce çocuk ve kadının da öldürüldüğünü vurgulayan Hadziomerovic, “Bizdeki verilere göre, Srebrenitsa’da 563 çocuk ve 60 kadın öldürüldü.” ifadelerini kullandı.
Hadziomerovic, aradan 28 yıl geçmesine rağmen hala toplu mezar kazılarının devam ettiğini belirterek “Srebrenitsa kurbanlarının çıkartıldığı 81 toplu mezara ulaşıldı. En büyük toplu mezar 1153 kişiye ait kemik kalıntısının çıkartıldığı Kamenica. En uzak toplu mezar ise Srebrenitsa’dan 200 kilometre uzaklıkta Kalinovik’te bulundu. Burada 6 Srebrenitsalı gence ulaşıldı.” dedi.
Bosna Hersek genelindeki 12 morgda 1600 kişiye ait DNA analizlerinin bulunduğuna dikkati çeken Hadziomerovic, “Bunlara ‘isimsiz’ diyoruz zira, DNA-kan eşleşmesi yok.” diye konuştu.
Morglarda kimliği belirlenmiş 55 kişiye ait kemik kalıntısı bekliyor
Hadziomerovic, yeni toplu mezarlara eğitimli köpeklerle ulaşmaya çalıştıklarını anlatarak, “Köpeklerin yanı sıra yerin 10 metre derinliğinde kemik kalıntısına ulaşabilen detektörleri de almayı planlıyoruz. Mahkemelerdeki tanık ifadelerini de değerlendirip alanlarda inceleme yapıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşta 34 bin kişi için kayıp ihbarı yapıldığını söyleyen Hadziomerovic, şöyle devam etti:
“34 bin ihbardan 29 bin 704’ü doğrulandı. Bosna Hersek’te hala 7 bin 500 kişinin kayıp olduğu belirtiliyor. Bosna Hersek’te kayıp olanların yüzde 80’i bulundu. Bir çatışmanın ardından bu kadar oranda kişinin bulunması dünyanın başka bir yerinde yok. Tecrübelerimizi Ukrayna, Libya ve Azerbaycan ile paylaşabilmek için çalışmalar yürütüyoruz.”
Hadziomerovic, morglarda kimliği belirlenmiş 55 kişiye ait kemik kalıntısının bulunduğunu belirterek “Bu kişilerin kurban yakınları belki bir kemik parçası daha bulunur umuduyla sevdiklerini Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnetmekte kararsız.” dedi.
Soykırımın 28’inci yılı
Bosna Hersek’teki savaş sırasında Birleşmiş Milletlerin (BM) “güvenli bölge” ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995’te Sırp komutan Ratko Mladic’e bağlı Sırp birliklerince işgal edildi.
İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplara teslim edildi.
Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372’si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cesetleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü.
Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.
Bu yıl, soykırımın 28’inci yıl dönümünde de kimliği tespit edilen 30 kurban defnedilecek.
AA
