Bosna Hersekli siyasi partiler, Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in “Bonn yetkilerini” kullanarak, ülkedeki iki entiteden Bosna Hersek Federasyonu (FBİH) hükümetinin kurulması yönünde karar almasını tepkiyle karşıladı.
Demokratik Eylem Partisinden (SDA) yapılan yazılı açıklamada, Schmidt’in, FBİH hükümetinin kurulması için “Bonn yetkilerini” kullanmasının “dayatma” olduğuna yer verildi.
Açıklamada, “Bosna Hersek Anayasası’nın çiğnenmesi ve Boşnakların çocuğunun iradesinin hiçe sayılması kabul edilemez bir emsaldir.” ifadesi kullanıldı.
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Hırvat üyesi Zeljko Komsic’in lideri olduğu Demokratik Cephe (DF) de kararın Anayasa’ya aykırı olduğunu bildirdi.
DF tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Schmidt’in ‘dayatma kararı’nı tamamen reddediyor ve şiddetle kınıyoruz.” ifadesi yer aldı.
Sosyal Demokrat Partiden Yüksek Temsilci Scdmidt’e destek
FBİH Başkanı Lidija Bradara’nın hükümeti kurmakla görevlendirdiği Sosyal Demokrat Parti (SDP) Genel Başkanı Nermin Niksic ise kararı desteklediklerini duyurdu.
Niksic, “Ne yazık ki kaliteli çözümler bulmaya çalışan daha fazla yerel politikacı olmadığı sürece, Yüksek Temsilci’nin (Christian Schmidt) müdahalelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu karar, tüm iyi niyetli siyasi seçeneklerin arzuladığı ve kamuoyu önünde savunduğu bir çözümdür.” dedi.
Öte yandan, Bosna Hersek Temsilciler Meclisinin yarın toplanacağı ve FBİH hükümetinin kurulması üzerine görüşeceği belirtildi.
Yüksek Temsilci Schmidt, gazetecilere yaptığı açıklamada, FBİH hükümetinin kurulması için sahip olduğu “Bonn yetkilerini” kullandığını duyurmuştu.
Schmidt’in açıklamasının ardından Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) resmi internet sitesinde yayımlanan karara göre, entite hükümetinin kurulmasına engel olan FBİH başkan yardımcılarının imzasına gerek kalmazken, “Teklif edilen hükümete onay veren bir başkan yardımcısının imzası anayasaya uygundur.” ifadelerine yer verilmişti.
NES: Yüksek Temsilci, HDZ’nin arzusunu yerine getirdi
8’li ittifakın FBiH hükümeti koalisyonundan çekilen partilerden olan Avrupa Halk Birliği (NES), Yüksek Temsilci Schmidt’in müdahalesinin hükümetteki partnerlerini kendisi seçen HDZ’nin arzusunu yerine getirmekle kaldığını açıkladı.
Partinin “dayatılan hükümetin” parçası olmak istemediği vurgulanan açıklamada, Schmidt’in kararıyla FBiH anayasasını askıya aldığı yorumunda bulunuldu.
Efendiç: Karar, HDZ ve Üçlü İttifaka hizmet ediyor
Bosna Hersek İçin (SBiH) partisi lideri Semir Efendic, kanunların saat başı değiştirildiği ve Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) ile uluslararası toplumun göreve getirmek istediği tarafın kayırıldığı düzenlemelerin eşi benzeri görülmemiş bir durum oluşturduğunu söyledi.
Yüksek Temsilci Schmidt’in kararının sadece HDZ ve Üçlü İttifakın teklif ettiği hükkümetin kurulması için geçerli olan bir düzenleme olduğuna dikkat çeken Efendic, “Biz birkaç ay önce dayatılan hükümetin bir parçası olmak istemediğimizi duyurmuştuk” diye konuştu.
Böyle kararnamelerle halkın sandık başına gitmesinin manasının kalmadığını vurgulayan Efendiç, her şeye rağmen parlamentonun bu hükümeti zaten güvenoyu vermeyeceğine inandığını söyledi.
DF: İşgal hükümeti
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Üyesi Zeljko Komsic’in liderliğini üstlendiği Demokratik Cephe (DF), Schmidt’in FBiH hükümetinin kurulması önündeki engelleri kaldırmak amacıyla dayattığı düzenlemenin anayasayı askıya aldığını ve bir işgal hükümeti dayattını açıkladı.
Schmidt’in dayattığı kararın en sert şekilde kınandığı vurgulanan açıklamada yabancıların Bosna Hersek’in anayasal düzenine vahşi bir saldırısının söz konusu olduğu ve HDZ’nin menfaatine yapılan değişikliğin HDZ lideri Dragan Covic çevresinde toplanan partilerle birlikte bir işgal hükümeti oluşturmayı amaçladığı ifade edildi.
Müdahalenin suç olduğu ve vatandaşların iradesinin aleyhinde olduğu ifade edilen açıklamada, Schmidt’in müdahalesinin Boşnaklar için olduğu kadar Hırvat ve Sırplar için de tarihi bir aşağılanma teşkil ettiği kaydedildi.
Halk ve Adalet (NiP) Partisi: Blokajın imkansızlaşacağı kalıcı bir çözüm dayatıldı
Hükümet koalisyonu üyeleri arasında yer alan Halk ve Adalet Partisi (NiP), Schmidt tarafından dayatılan kararın Bosna Hersek Federasyonu entitesinin yaklaşık beş yıldır içinde bulunduğu blokaj sürecinin sonu manasına geldiğini ve bu değişikliği büçlü bir şekilde desteklendiğini açıkladı.
Parti, Schmidt’İn kararının entitede blokajı ortadan kaldıracağını ve vatandaşların her pahasına iktidarda kalmaya çalışan sorumsuz politikacıların esiri olmaktan kurtulacaklarını açıkladı.
Mevcut FBiH hükümetinin beş senedir geçici hükümet olarak görev yaptığı hatırlatılan açıklamada bu zaman boyunca entite hükümetinin meclis çoğunluğunu temsil etmediğine ve demokratik meşruiyeti olmadığına dikkat çekildi.
Dzaferovic: Vaşington muahedesi askıya alındı
Eski Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi üyesi ve Bosna Hersek Parlamentosu Halklar Meclisi Üyesi Sefik Dzaferovic (Şefik Caferoviç), Schmidt’in bu kararla seçim sonuçlarını sadece Hırvat Demokratik Birliği (HDZ) ve Üçlü İttifak koalisyonunun lehine olacak bir düzenleme getirdiğini söyledi.
Dünkü müdahale ile birlikte FBiH hükümetinin entitenin Hırvat başkanının onayı olmadan kurulamayacağı fakat Boşnak başkan yardımcısının onayı olmadan kurulabileceği bir konjonktür oluşturulduğunu vurgulayan Dzaferovic, anayasaya göre kurucu halklar olan Boşnak ve Hırvatların eşit hukuka sahip olmaları gerekitğine dikkat çekti.
Dzaferovic, bu umdenin askıya alınmasıyla birlikte Vaşington anlaşmasının da askıya alınmış olunduğunu ve bunun Boşnaklar arasında hayal kırıklığı yarattığını savundu.
Bizim Parti (NS): Hükümet kurulacak
Bizim Parti (NS) tarafından yayınlanan açıklamada ise Yüksek Temsilci Schmidt’in kararının ardından FBiH hükümetinin kurulacağı ifade edildi.
Açıklamada, Schmidt tarafından dayatılan kararda erken seçim ihtimalinin de öngörülmesinin iktidarın gayrimeşru olarak elde tutulması ve blokajı ihtimal dışı bırakacağına dikkat çekildi.
OHR’nin kararına saygı gösterileceğini ve tüm siyasi partileri aynını yapmaya davet ettiklerini vurgulayan parti, siyasi açıdan olgun olmayan tavırların müdahaleye gerekli kıldığını savundu.
ABD Büyükelçiliğinden destek
ABD’nin Saraybosna Büyükelçiliği, Schmidt’in FBiH anayasasında öngördüğü değişikliklerin memnuniyet verici olduğunu açıkladı.
Schmidt’in bu kararla FBiH hükümetin seçimlerden yedi ay sonra tesis edilmesinin önünü açtığı ifade edilen açıklamada Schmidt’in müdahale etmek zorunda kalmasının esef verici olduğu ve tüm partilerin bu fırsatı hükümetin kurulması için kullanacaklarının ümit edildiği vurguladı.
Kavazovic: “Kalıcı, tarafsız ve adil bir çözüm umut ediyordum”
Bosna Hersek İslam Birliği Reisü’l-uleması Husein Efendi Kavazovic, Yüksek Temsilci Schmidt’ten tüm siyasi tarafları eşit konumlandıracak kalıcı, tarafsız ve adil bir çözüm umut ettiğini fakat durumun böyle olmamasından dolayı üzgün olduğunu söyledi.,
Kavazovic, “Vatandaşlarımız ve halklarımızın siyasi eşitliği için uzun vadeli bir siyasi mücadele bizi bekliyor. Bu mücadele, parlamento dahilinde ve siyasi araçlarla olmalı” diye konuştu.
HNS, Boşnak partilerini suçladı
Bosna Hersek’teki Hırvat partilerini aynı çatı altında toplayan Hırvat Ulusal Meclisi (HNS), Schmidt’in müdahalesinden memnuniyetsizlik duyulduğunu açıklayarak bir kez daha kapsamlı seçim reformu çağrısında bulundu.
Schmidt’in müdahalesinin geçici çözüm sunduğu ifade edilen açıklamada “radikal Boşnak partileri”, dahili uzlaşıyı engellemekle ve uluslararası toplumun demokrasiye aykırı bir müdahalede daha bulunmasına sebep olmakla itham edildi.
Kaynak: Balkan News / AA
