Kuzey Makedonya’nın güneybatısındaki Ohri şehrinde “Açık Balkan” (Open Balkan) girişimi zirvesi düzenlendi.
Zirveye, ev sahibi konumundaki Kuzey Makedonya Başbakanı Dimitar Kovaçevski’nin yanı sıra, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Karadağ Başbabakanı Dritan Abazovic, Bosna Hersek Bakanlar Konseyi Başkanı Zoran Tegeltiya, AB’nin genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi katıldı. ABD’nin Batı Balkanlar özel temsilcisi Gabriel Escobar ise zirveye videokonferans yöntemiyle katıldı.
Kuzey Makedonya Başbakanı Kovaçevski, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, Açık Balkan girişiminin, iş birliği ve ekonomik gelişim için sürdürülebilir bir bölge için adanmışlığı temsil ettiğini söyledi.
Girişimin katılımcı ülkeler arasında daha hızlı mal dolaşımının sağlandığını ve bürokrasinin azaltıldığını kaydeden Kovaçevski, “Büyük adımlarla yolumuza devam ediyoruz. Bugün yeni anlaşmalar ve iş birliği protokolleri imzalayacağız. Üç ülkedeki yükseköğretim ve diğer yetkili kurumlarda diploma ve bilimsel unvanların karşılıklı tanınması ile ortak bir işgücü piyasası oluşturma sürecini hızlandıracağız.” dedi.
Turizm alanında da iş birliği yapacaklarını anlatan Kovaçevski, “Açık Balkanlar”ın birlikte çekici bir bölgesel turizm destinasyonu olarak tanıtılacağını aktardı.
“Ukrayna’daki savaş, ‘Açık Balkan’ girişimini, bir zorunluluk haline getirdi”
Arnavutluk Başbakanı Rama ise Sırbistan ile Rusya arasındaki özel ilişkinin yanı sıra Sırbistan ile Kosova arasındaki anlaşmazlığın farkında olduğunu, ancak “ne kadar yakınlaşırsalar, anlaşmazlıkları o kadar fazla çözme şansına sahip olduklarını” söyledi.
Ukrayna’daki savaşın başlamasından bu yana ilk “Açık Balkan” zirvesini düzenlediklerine işaret eden Rama, “Başlamasıyla herkesi şaşırtan Ukrayna’daki savaş, ‘Açık Balkan’ girişimini, savaş öncesinden daha büyük bir zorunluluk haline getirdi.” dedi.
Rama, zirveye Karadağ ve Bosna Hersek liderlerinin katılımından dolayı da duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic de, “Açık Balkan” girişimine katılan ülkelerin neredeyse ikili sorunları olmadığını belirterek, “Herkes bölgenin ilerlemesi ile ilgileniyor.” diye konuştu.
Sırp cumhurbaşkanı ayrıca gıda ve enerji konularında karşılıklı yardımlaşmaya özen gösterecek çalışma gruplarının bir an önce oluşturulması çağrısında bulundu.
Zirveye, Karadağ ve Bosna Hersek de katıldı
Karadağ Başbakanı Abazovic, hükümet olarak ilerleme getirecek her girişimi destekleyeceklerini vurgulayarak, “‘Açık Balkan’ girişimini birlikte daha iyi bir gelecek yaratmaya yardım olarak görüyorum.” ifadelerini kullandı.
Bosna Hersek Bakanlar Konseyi Başkanı Zoran Tegeltiya ise, ülkesinin zirveye gözlemci veya misafir olarak gelen son temsilcisi olmayı umduğunu belirterek, gelecekte Bosna Hersek temsilcilerinin “Açık Balkan” girişiminin bir üyesi gibi konuşabilmeleri umudunu paylaştı.
Bosna Hersek’teki iş adamları ile vatandaşların girişimi desteklediğini anlatan Tegeltiya, “Bosna Hersek’te maalesef ‘Açık Balkan’ projesi hakkında fikir birliği yok. Neden olduğuna dair ciddi ne bir cevap var, ne de olumsuz bir cevap. Sadece bir sessizlik var.” dedi.
AB ve ABD temsilcileri
Zirveye katılan AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Oliver Varhelyi ise “Açık Balkan” girişiminin bölgenin AB’ye entegrasyonunu hızlandırması gerektiğini kaydetti.
Girişimin bölge ülkelerinden çıktığını ve şimdiye kadarki sonuçlardan memnuniyet duyduklarını aktaran Varhelyi, bölgenin büyük potansiyeli olduğunu ve AB’nin daha iyi sonuçlara varılması adına yardımcı olabileceğine işaret etti.
Zirveye video-konferans ile katılan ABD’nin Batı Balkanlar özel temsilcisi Gabriel Escobar ise ABD’nin girişimi desteklediğini belirterek, “Bu siyasi bir proje değil, önemli bir ekonomik projedir.” dedi.
Girişimin amacının sadece bölgesel ekonomik entegrasyon değil aynı zamanda AB’ye entegrasyon olması gerektiği düşüncesini paylaşan Escobar, girişimin başarılı olması için 6 Batı Balkan ülkesine açık olması ve dahil etmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
“Açık Balkan” girişimi
Batı Balkan ülkeleri Sırbistan, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya’nın kurduğu ve o dönem kamuoyunda “Mini Schengen” olarak bilinen bölgesel girişim ilk olarak 10 Ekim 2019’da Sırbistan’ın Novi Sad şehrinde üç ülkenin liderlerinin katılımıyla tanıtılmıştı.
Bu ülkelerin liderleri Temmuz 2021’de “Mini Schengen” olarak bilinen bölgesel girişimi, “Açık Balkan” (Open Balkan) olarak adlandırdıklarını duyurmuştu. Girişim bölgesel iş birliğin artırılması yanı sıra bölge ülkelerinin Avrupa entegrasyonuna yardımcı olmayı amaçlıyor.
Daha önce Bosna Hersek, Karadağ ve Kosova girişime dahil olmayı reddederken, son zirveyle girişimin parçası olmayı reddeden tek ülke Kosova kaldı.
