Kosova’nın 20 Eylül’de Sırbistan plakalı araçların geçişlerine izin vermemesiyle başlayan gerginlik, Kosovalı Sırpların eş zamanlı protestolarıyla daha da tırmandı.
Kosova’nın 20 Eylül’de Sırbistan plakalı araçların geçişlerine izin vermemesiyle başlayan gerginlik ikinci haftasında devam ediyor.
Sırbistan plakalı taşıtlara geçici Kosova plakası verilmesinin ardından ülkenin kuzeyinde Sırbistan sınırında bulunan Jarinje ve Bernjak sınır kapılarına giden yolun Kosovalı Sırplar tarafından kapatılması da gerginliği tırmandıran bir diğer etken oldu.
Kosova sınırının özel polis birliklerince korunmasına karşılık veren Sırbistan, orduya ait uçak ve tanklarla “güç gösterisi” yaptı.
Sırbistan’ın 2008’de bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı hala kendi toprağı olarak görmeye devam etmesi temelinde daha önce birçok kez karşı karşıya gelen iki ülke arasında yaşanan bu son krize ilişkin, Avrupa Birliği (AB) ve NATO da gerginliğin düşürülmesi çağrısında bulundu.
Kosova’nın “plaka” kararı
Kosova İçişleri Bakanlığı, 20 Eylül’de yaptığı açıklamada, ülke sınırlarından geçmek isteyen Sırbistan plakalı araçların geçişlerine izin verilmediğini ve ülkeye giren araçlara geçici Kosova plakası verildiğini belirtti.
İki ülke arasında 2016’da imzalanan serbest trafik dolaşımı anlaşmasının 15 Eylül’de süresinin dolduğuna işaret edilen açıklamada, ülkede sadece Kosova Cumhuriyeti plakalı araçların dolaşımının mümkün olacağı kaydedildi.
Açıklamada, geçici plakaların araçların ön ve arka camına yerleştirildiği, gerçek plakaların ise söküldüğü ifade edildi.
Kosova Başbakanı Albin Kurti de kararın Kosova’daki Sırplara yönelik olmadığını söyleyerek “Amacımız provokasyon veya istikrarsızlık değil. Yapılan her şey kanuna uygundur. Bizler sadece süresi biten bir anlaşmanın gerekliliğini uyguluyoruz.” dedi.
Kosova İçişleri Bakanlığı, 25 Eylül’de ise kimliği belirsiz kişiler tarafından ülkenin kuzeyindeki Zubin Potok’ta bulunan araç kayıt merkezinin kundaklandığını bildirirken, Kurti, yaşananlara ilişkin Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’i hedef aldı.
Rusya’nın Belgrad Büyükelçisi Botsan Harçenko’nun ertesi gün Kosova sınırındaki Sırp askeri birlikleri ziyaret etmesi de Kosova’da tepkiyle karşılandı.
Sırbistan’dan benzer uygulama
Benzer geçiş prosedürünün Kosova plakalı araçlar için yaklaşık 10 yıldır uygulandığı Sırbistan’ın girişinde, Kosova plakalı araçların gerçek plakaları sökülerek ön ve arka camına geçici plakalar yerleştiriliyor.
Sırbistan, Kosova’nın plaka kararına ise oldukça sert tepki gösterdi.
Ülke ordusunu Kosova sınırına konuşlandıran Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, ordunun Kosova’ya girmediğine, sadece hazırlıklı olmak için bölgede bulunduklarına işaret ederek “Birliklerimizle girmeyeceğiz. Herhangi bir şekilde barışa zarar vermek istemiyoruz. Barış en fazla ihtiyaç duyduğumuz şey.” ifadesini kullandı.
Kosovalı Sırpların protestosu devam ediyor
Kosova’nın kuzeyinde Sırbistan sınırında bulunan Jarinje ve Bernjak sınır kapılarına giden yol Kosovalı Sırp protestocular tarafından kurulan barikatlarla kapatılmaya devam ediyor.
Sınırlardaki Kosova özel polis birlikleri ile Sırbistan ordusunun bekleyişleri de sürüyor.
Kosova polisi tarafından korunan sınır kapılarında durum sakinliğini korurken, NATO’nun Kosova Gücü (KFOR) de bölgedeki devriyelerinin süresi ve sayısını artırdı.
NATO ve AB’den gerginliğin düşürülmesi çağrısı
İki ülke liderleriyle görüşen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Kosova’nın kuzeyindeki gerginliğin düşürülmesi gerektiğini bildirdi.
Kosova’yı ziyaret eden AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de tansiyonun düşürülmesinin oldukça önemli olduğunu ifade etti.
Belgrad-Priştine Diyalog Süreci
AB’nin ara buluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, ilişkilerin normalleşmesini ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor.
Sırbistan, 2008’de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı hala kendi toprağı olarak görmeye devam etse de Kosova bugüne kadar 100’ün üzerinde ülke tarafından bağımsız bir devlet olarak tanındı.
Kosova ile Sırbistan arasındaki diyalog süreci, farklı sebeplerden yaşanan gerginlikler nedeniyle sık sık kesintiye uğradı.
AA
