15 Temmuz’da erken genel seçimlerin düzenlendiği Kuzey Makedonya’da hükümet kurma süreci BDİ içindeki anlaşmazlıklardan dolayı ağır işliyor. Bakanlık sayısının 26’dan 19’a düşürülmesi ve bununla birlikte Türklere bakanlık verilmemesi kararının ardından da Türk siyasi partilerinin hükümette alacağı görevler de merakla bekleniyor.
TİMEBALKAN
Geçen yıl Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi’nde Kuzey Makedonya’nın üyelik müzakerelerine başlama konusunda uzlaşı sağlanamamasının ardından ülkede erken genel seçim kararı alınmıştı.
15 Temmuz’da yapılan erken genel seçimlerin ardından hükümetin kurulması için gerekli meclis çoğunluğunun sağlanması adına Makedon partisi Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) ve Arnavut partisi Demokratik Bütünleşme Birliği (BDİ) seçim öncesindeki birbirlerine yönelik ağır eleştirilerini bir kenara koyup anlaşmaya vardı. Koalisyon hükümetinde tek milletvekili olan Arnavut Demokratik Partisi (PDSH) da yer alacak.
21 Ağustos tarihinde düzenlenen Meclis oturumunda yeni meclis başkanının seçilmesi için yapılan oylamada, BDİ milletvekili Talat Caferi’nin tekrar meclis başkanı seçilmesi yönünde 62 milletvekili evet ve 43 milletvekili hayır oyu kullanmıştı.
Hükümetin kurulması için 120 üyeli mecliste 61 milletvekilinden oluşan meclis çoğunluğunun sağlanması gerekiyor. SDSM’nin öncülüğündeki “Yapabiliriz” koalisyonunda Arnavut partisi BESA’nın 4, TDP ve THP’den 1’er olmak üzere 2 Türk milletvekili ve diğer daha küçük partilerden milletvekillerinin olması kurulacak hükümetin istikrarlı ve uzun süreli olmayacağının sinyallerini veriyor.
– BDİ içindeki kriz derinleşiyor mu?
Hükümet koalisyonu anlaşmasının ardından BDİ Genel Başkanı Ali Ahmeti’nin partisinin bakan adaylarını açıklaması parti içinde ciddi infial yarattı.
Ülkedeki Arnavut medyasında, uzun yıllar Çayır Belediye Başkanlığı görevinde bulunan ve partinin Genel Başkan Yardımcısı konumundaki İzet Meciti ile birlikte Çayır ve Saray gibi büyük şubelerin bakanlık için belirlenen isimlerin parti tüzüğüne aykırı şekilde şube görüşleri alınmadan verildiği ve bundan dolayı rahatsız oldukları iddialarına yer verildi. Hem meclis başkanlığı seçimin 2-3 gün ertelenmesi hem de hükümet koalisyonu anlaşmasına rağmen hükümetin oylanması için mecliste oturum düzenlenmemesi bu iddiaları kanıtlar nitelikte.
– Kabinede Türk Bakan eksikliği
Kuzey Makedonya’da değiştirilemeyen ve Türk siyasi partilerini seçim öncesi koalisyonlara katılmaya zorlayan seçim yasası ile birlikte Türk siyasi partileri bu seçimlere kadar garantili yerden milletvekillikleri ve “garantili” (Dış Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanlığı) bakanlık alıyordu. Devlet bakanlıklarının kapatılması ve bakanlık sayısının 26’dan 19’a düşürülmesi ile birlikte uzun yıllar sonra kabinede Türk bakan olmayacak.
Etki, yetki ve verimlilik bakımından her zaman tartışmalara açık olan Dış Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanlığı görevi tüm eksikliklerine rağmen kabine toplantılarında bir Türk bakanın yer almayacak ve burada gündeme gelecek konularda Kuzey Makedonya Türkleri ve Türkiye’nin çıkarlarını savunamayacak olması üzücü bir durum olarak karşımıza çıkıyor.
– Türk milletvekilleri “king-maker” (oyun kurucu) konumunda
15 Temmuz Genel Seçimlerinde hem TDP Genel Başkanı Beycan İlyas hem de THP Genel Başkanı Enes İbrahim SDSM öncülüğündeki “Yapabiliriz” koalisyonundan milletvekili seçildi. Koalisyon hükümeti ve meclis başkanı seçimi yeni hükümeti 62 milletvekili ile seçileceğini gösteriyor. Hükümetin geçmesi ise 61 milletvekilinin oyu gerekiyor. Bu rakamlar İki Türk milletvekilinin “king-maker” ya da “goverment-maker” (oyun kurucu, hükümet kurucu) konumunda olduğunu ve oylarının daha önce hiç olmadığı kadar değerli olduğunu ortaya koyuyor.
Ortaya çıkan bu durum da Türk milletvekilleri, (bakanlık dahil) hükümette üst düzey görevlerin yanı sıra ülkedeki Türk toplumunun yararına somut taleplerde daha güçlü bir pazarlık yapabilme olanağını tanıyor.
SDSM Genel Başkanı Zoran Zaev tarafından önerilecek hükümetin en geç 2 Eylül tarihine kadar meclise sunulması ve 15 gün içinde oylanması gerekiyor.
– 15 Temmuz Seçimlerinin Resmi Sonuçları
Kuzey Makedonya Devlet Seçim Komisyonu (DİK) verilerine göre, kayıtlı 1 milyon 814 bin 263 seçmenin yüzde 52’sine karşılık gelen 943 bin 750 seçmen oy kullandı.
DİK Başkanı Oliver Derkoski’nin basın toplantısında paylaştığı sonuçlara göre, Makedon partisi Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) öncülüğündeki “Yapabiliriz İttifakı” 327 bin 408 oy (yüzde 35,89) alarak 46 milletvekili çıkardı.
Bir diğer Makedon partisi İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliği (VMRO-DPMNE) öncülüğündeki “Doğrul Makedonya İttifakı” da 315 bin 344 oy (yüzde 34,57) alarak Meclis’te 44 koltuk elde etti.
Ülkedeki en büyük Arnavut partisi konumundaki Demokratik Bütünleşme Birliği (BDİ) 104 bin 587 oy (yüzde 11,48) alarak 15 milletvekili, “Şimdi Zamanı” sloganıyla ittifak kuran “Arnavutlar için İttifak” ve “Alternativa” partileri arasındaki ittifak 81 bin 620 oy (yüzde 8,95) alarak 12 milletvekili, Sol (Levica) Partisi 37 bin 426 oy (4,1) alarak 2 milletvekili, Arnavut Demokratik Partisi (PDSH) de 13 bin 930 oy (yüzde 1,53) alarak 1 milletvekili çıkardı.
SDSM öncülüğündeki “Yapabiliriz İttifakı”nda Türk Demokratik Partisi (TDP) ve Türk Hareket Partisi (THP); VMRO-DPMNE öncülüğündeki “Doğrul Makedonya İttifakı”nda ise Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH) yer aldı.
