Ayasofya’da ezan okunmasından bile rahatsızlık duyan Yunanistan, Balkanlardaki en eski Türk yapısı olan Gazi Evrenos Bey İmaretini kiliseye çevirdi.
İstanbul’un fethinin sembolü Ayasofya’nın beş asır boyunca olduğu gibi yine Müslümanlara hizmet vermesinden rahatlık duyduğunu bildiren Yunanistan, iki asırda Osmanlı eserlerini yıkarak, yakarak ve asli özelliğinden uzaklaştırarak yok etti. Başkent Atina’da Müslümanların ibadet edebileceği bir cami yok. Var olanlar ise ya kilise ya müze ya eğlence salonu yahut ev.
MUM YAKTILAR
Ayasofya’nın Müslümanların ibadetine açılmasıyla ilgili tartışmaları sürerken Yunanistan, Batı Trakya Türklerinin yaşadığı Gümülcine’deki Gazi Evrenos Bey İmaretini kiliseye çevirdiği ortaya çıktı. Restorasyon bahanesiyle tamirata alınan imaretin duvarlarına Bizans ikonları konuldu, mum yakmak için nişler yerleştirildi. İmaretin fotoğraflarını çekip restorasyon rezaletini ifşa eden Marmara Üniversitesi öğretim üyelerinden mimarlık tarihçisi Dr. Neval Konuk Halaçoğlu, Yunanistan’ın Türk esenlerini bilinçli olarak dönüştürdüğünü söyledi.
Halaçoğlu, Türkiye gazetesine şunları anlattı:
“ÜÇ SENE BEKLEDİM”
“2006 yılından beri Türkiye Dışişleri Başkanlığı adına Yunanistan’daki Osmanlı mimari eserlerinin envanterini çıkarıyorum. On dört senede Yunanistan’da 20 bin Osmanlı eserinin bulunduğunu tespit ettim. Hemen hepsi fonksiyon değiştirmiş. Restorasyon çalışmalarına dâhil olmak istedik fakat başaramadık. İzin vermediler. İçyapısını fotoğraflamak için üç yıl beklediğim camiler oldu. Osmanlı yapıları amacı dışında kullanılıyor, birçoğu ev yapılmış.
Marmara Üniversitesi öğretim üyelerinden mimarlık tarihçisi Dr. Neval Konuk Halaçoğlu, restorasyon rezaletini ifşa etti.
EN ESKİ TÜRK YAPISI
Restorasyonu yeni biten Gazi Evrenos Bey İmareti kiliseye çevrildi. İmaret, Balkanlardaki Osmanlı Türk mimarisinin ilk örneklerinden. Gümülcine’nin fethinden hemen sonra 1365-1385 yılları arasında yaptırıldı. Avrupa’da ayakta kalmış en eski Osmanlı Türk yapısı. Yıllarca elektrik santralı olarak kullanıldı. Bu yüzden çok büyük hasar gördü. Ardından kiliseye bağlı Hristiyanlık müzesi yapıldı. Sonra tamirata alındı. Kubbesindeki kurşunlar söküldü, sıvaları indirildi, Bizans yapısı görünümü vermek için oluklu kiremit döşendi. Yapının yan cephesine mum yakılması için nişler (oyuklar) açıldı. Kitabesi söküldü. İkonlar asıldı. İçine ikinci bir kapı açıldı. Mum yakılmaya başlandı. Aşevi kilise yapıldı. Oysa burası dil ve din ayrımı yapılmadan herkese yemek verilen bir yerdi.
TAHRİBAT AB FONLARIYLA YAPILDI
www.rodopruzgari.com haber sitesinin haberine göre, İmaret’in tahribatı yıllarca devam etti. İmaret 1994 -1999 yıllarında Doğu Makedonya – Trakya Bölgesi tarafından Maronya- Komotini Metropolitliği’ne devredildi. İmaret’e asılan tabelada bunun bir Bizans anıtı olduğu ve Kilise Müzesi’ne dönüştürüleceği belirtildi. Dönüşüm için de AB fonlarından 120.000.000 Drahmi kaynak ayrıldı.
Son olarak yine Doğu Makedonya – Trakya Eyaletinin uyguladığı 2004-2020 ESPA programıyla çalışmalar devam etmekte ve ikona koleksiyonlarının bakımı yapılmaktadır. İmaret’in doğu tarafındaki girişine ise mum yakma yerleri yapıldığı da sosyal medyada yer almaktadır. AB ve Yunanistan kaynaklarıyla çalışmalar için 616.000 euro gibi bir bütçe ayrılmıştır.
Osmanlı’nın Gümülcine’deki simgesi olan İmaret’in eski özelliği ne yazık ki kalmamıştır. Yıllar içerisinde yapılan sistematik restorasyonlarla Osmanlı özelliğini yitirmiştir.
DİMETOKA’DAKİ CAMİİNİN RESTORASYONUNU MUTFAK DOLABI YAPAN FİRMAYA VERDİLER
Türkiye’de ise son yirmi yılda 84 kilise restorasyondan geçirildi. İstanbul’da, Ordu’da, Giresun’da ve daha birçok ilimizde kiliseler tamir edildi. Bunların çoğu 19. yüzyıldan kalma yapılardı. Biz, bir asırlık kiliseleri ayağa kaldırırken Yunanistan altı yedi asırlık camileri, imaretleri kiliseye dönüştürüyor. Dimetoka’daki 1420 tarihli Çelebi Mehmed Bey Camii’nin restorasyonu Kanadalı mutfak dolabı yapan bir firmaya verildi. Tabii tavanı çöktü. Muazzam mabetlerimiz var ve bunlar gizleniyor.”
Yunanistan’da birçok Osmanlı yapısı mahzun. 1458 tarihli Fethiye Cami sergi salonu, 1467 tarihli Hamza Bey Camii sinema salonu olarak kullanılıyor. 1484 tarihli Alaca İmaret Camii, 1618 tarihli Yanya Aslan Paşa Camii, 1789 tarihli Kandiye Veli Paşa Camii ve daha birçok tarihî cami müze… 1530 tarihli İbrahim Paşa Camii kilise yapıldı. Serez’deki Eski Cami’nin yerinde bugün alışveriş merkezi bulunuyor.
milletgazetesi.gr
