Koronavirüs / Kovid -19 Hastalığı, Bulaşma ve Korunma Yolları

Koronavirüsü , yapısı nedeniyle  RNA virüsleri  grubunda, Coronaviridae virüs ailesinin Orthocoronovirinae alt grubunda  yer alır. Koronavirüsler, kuşlar ve memelilerde başta olmak üzere bazı hayvanlarda  da  hastalık meydana getirirler. İnsanlarda ise hafif/orta veya ölümcül seyredebilen  solunum yolu enfeksiyonlarına  sebep olurlar. SARS ,MERS, Covid-19 gibi adları yapısındaki  virüs partiküllerinin taç şeklinde olmasından, Latince’deki   taç anlamında olan  “Corona”  kelimesinden alır. Covid-19, 2019 yılının sonlarına doğru tespit edilmiştir.

Koronavirüs’ün büyüklüğü 120 nm olup, yalnız elektronik mikroskop ile görüntülenebilmektedir. Hastalık, virüs  yaşayabilecek bir ev sahibi bulduğunda, kendi yüzeysel proteinlerini bulunduğu organizmanın reseptörlerine tutunduğunda  başlar. Virüs böylece ev sahibi vücudundaki hücrelerine genomuyla giriş yapar.

Bulaşma yolları olarak  insandan insana solunum yollarıyla, havadaki damlacıklardan hasta olanın öksürük ve hapşırması sonucu yayılmasıyla olur. Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere  dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan  yüz, göz, burun  veya ağıza  götürülmesiyle virüs  alınabilir. Bilimsel  incelemelere göre bazı hayvanlardan da bulaştığı düşünülmektedir.

Koronavirüs belirtileri çoğunlukla yüksek ateş, kuru öksürük  ile seyreden  bir hastalık olup genellikle kış aylarında veya erken ilkbaharda meydana gelebilir. Bazı durumlarda belirtisiz bir seyir de gösterebilir. Daha ağır durumlarda şiddetli öksürük, düşürülemeyen ateş, nefes darlığı gibi belirtiler gösterir. Şiddetli durumlarda ise zatürre, ağır solunum  yetmezliği, böbrek yetmezliği ve  ölüm gelişebilmektedir. Koronavirüsler alt solunum yolu enfeksiyonlarını, viral pnömoni veya sekunder bakteriyel pnömoni; bronşit gibi değişiklikler de meydana getirirler.

20 Mart 2020 tarihinde, 10 bin 30 ölü ve 244 bin 517 kişide Koronavirüsünden kaynaklanan pandemik olarak pnömoni  vakası  kaydedilmiştir.

Kovid-19 Enfeksiyonunda risk altında 60 yaş üstü olanlar, ciddi kronik tıbbi hastalığı olanlar (kalp hastalığı diyabet, kronik solunum yolu hastalığı, hipertansiyon, bağışıklığı düşük olanlar, kanser hastalığı), sağlık çalışanları yer alırlar. Çocukların hastalığa yakalanma riski nadir olup, hastalığı hafif şekilde atlatırlar. Şu ana kadar alınan bilgilere göre vakaların % 80’i hastalığı hafif geçirmektedir, %20 ‘si hastane koşullarında tedavi görmektedir.

Kovid-19 hastalığının tanısı sadece özel  enfeksiyon hastalıkları laboratuvarlarında ya da  viroloji referanslı olanlarında  konulabilir.

Kovid-19 hastalığının ilk meydana geldiği Çin Devleti’nin Wuhan Şehri’nden  tüm Dünya’ya seyahat yoluyla bulaşması sebebiyle korunma yollarının başında, mümkün olduğunca yolculuk yapılmaması veya zorunlu olarak yapılırsa 14 gün süreyle hijyen kurallarına uyup evde izole kalıp dışarı çıkılmaması ve herhangi bir belirti durumunda telefondan sorumlu merkezlerle veya aile hekimleri ile bağlantı kurulması tavsiye edilir.

Hijyen kuralları arasında şunları sayabiliriz:

• Ellerin temizliği, en az 20 saniye sabunla yıkanmalı veya el dezenfektanları kullanılarak temizlenmeli; eller yıkanmadan, ağız, burun, göz veya yüz ile temas edilmemeli.
• Bulunduğumuz ortamlar sık sık havalandırılmalı; Hasta insanlar ile temastan kaçınmalı (en az 1 metre).
• Zorunlu olmadıkça sağlık merkezlerine gidilmemeli, eğer gidilmesi mecburi ise diğer hastalar ile aramızda en az 1 metre mesafe olmalı.
• Öksürme ve hapşırma durumlarında tek kullanımlık kağıt mendil kullanılmalı, yoksa dirsek içi kullanılmalı. Mümkünse kalabalık yerlere gidilmemeli, eğer mecburi ise o zaman tıbbi maske kullanılmalı.
• Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yerine iyi pişmiş yiyecekler tercih edilmeli.
• Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar ve genel enfeksiyon açısından riskli alanlardan kaçınılmalı.

Bütün bu kurallara herbir vatandaşın uyması halinde, beraberce sağlık sistemi aksamadan bu sorunlar ile baş edilebilir ve üstesinden gelinebilir. Sağlık ve esenlikle kalınız.

 

Kullanılan kaynaklar:

https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19

https://en.wikipedia.org/wiki/Coronavirus