Kuzey Makedonya’da Türkler’in Statüsü

Makedonya, 8 Eylül 1991’de yapılan halk oylamasının ardından bağımsızlığını ilân etti ve bunun sonucunda 20 Kasım 1991’de yeni Makedonya Cumhuriyeti anayasası yürürlüğe girdi. Halk oylamasına Türkler etkin olarak katıldı ve bağımsızlık için “evet” oyu verdi. Ancak Kasım 1991’de yürürlüğe giren anayasanın giriş paragrafında yer alan “Makedonya Cumhuriyeti Makedonların ulusal devleti olarak kurulmuştur” şeklindeki “ulus” ibaresi ile Makedonlar dışındaki diğer milletler “ulusal azınlıklar-topluluklar” olarak tanımlanmıştır.

Oysa 1974 Anayasası’nda Türkler ve diğer milletler “devletin kurucu unsurları” arasında anılmakta iken 1991 Makedonya Anayasası, Türkleri ve öteki etnik grupları “milliyet” olarak tanımlamıştır. Milliyet ibaresi, çok uluslu bir devletin içinde var olan bir ulusal topluluk anlamını taşımaktadır. Buna göre uluslararası hukuk terminolojisinde, Makedonyalı Türkler “topluluk” statüsünde değerlendirilmiştir.

Evrensel nitelikli çok taraflı uluslararası hukuk belgelerinde azınlık kavramının genel geçerliliği olan herhangi bir tanımı yapıl(a)mamıştır. Pozitif hukukta azınlık tanımı konusunda uzlaşılamamış olması, teknik zorluklardan daha çok, devletlerin hukukî bir tanımla kendilerini bağlamaktan çekinmeleri sebebinden kaynaklanmaktadır. Tanım konusunda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ancak bugüne kadar en dikkate değer görülen tanımlardan biri BM Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt Komisyonu Raportörü CapotortI’nin BM Medenî ve Siyasî Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmenin 27. maddesi çerçevesinde hazırladığı raporda teklif ettiği tanımdır.

CapotortI’ye göre “azınlık”:

            “sayıca bir devletin nüfusunun geri kalanından az olan, hâkim olmayan durumda bulunan, bu devletin vatandaşı olan üyeleri, nüfusun geri kalanından farklı etnik, dinsel ya da dilsel özelliklere sahip, üstü örtülü de olsa kültürlerini, geleneklerini, dinlerini ya da dillerini korumaya yönelik bir dayanışma duygusu gösteren bir gruptur.

Uluslararası nitelik taşıyan bu tanım Makedonya’da kısmen ve farklı tasniflere bürünerek, 13 Ağustos 2001 tarihinde Makedonya’daki etnik çatışmaları önlemek amacı ile Makedonya Parlamentosu’nda temsil edilen (2 Makedon, 2 Arnavut) en büyük dört parti lideri ve Makedonya Cumhurbaşkanı tarafından Ohri Çerçeve Andlaşması imzalanarak, farklı bir pozitif azınlık – hukuk belgesi niteliğini kazanmıştır. Söz konusu andlaşmada, “Eğitim ve Dillerin Kullanımı” başlıklı bölüme göre, sekiz yıllık temel ve orta (lise) öğretiminde dersler öğrencilerin ana dilinde yapılacaktır (mad. 6.1). Özel andlaşmalara dayanarak, Makedonya nüfusunun en az yüzde yirmisinin konuştuğu dillerde görülecek yüksek öğretim, devlet tarafından finanse edilmesi temin edilecektir (mad. 6.2).

Bu düzenleme pozitif ayrımcılığın pekişmesi yanı sıra, sayısal olarak az olanların kültürel varlık olarak geleceklerini asimilasyon – var olma sarmalında devam etmelerini tetiklemiştir.

Son olarak, Makedonya ve Yunanistan arasında 27 yıldır süren “isim krizi”  sonlandırabilmek için anayasal ismini değiştirmeyi kabul ederek,  söz konusu “Prespa Anlaşması” ile  Uluslararası Hukuk engelini ve Batı ile entegrasyon sürecinin ivme kazanmasını hedeflemektedir.

Yunanistan ile isim sorununun hukuki zeminde “Prespa Anlaşması” ile bertaraf etmek amaç edinilmiştir. Söz konusu anlaşmaya göre Makedonya anayasasında bazı değişikliklerin gerçekleşmesi sözkonusudur.

Gerçekleşecek olan anayasa değişikliğinde, özellikle Makedonya’da yaşayan Türklerin “kurucu unsur olarak” Kuzey Makedonya anayasasının giriş (преамбула) kısmında yer alması, AB üyelik sürecinde AB’nin Bölgesel ya da Azınlık Dilleri Avrupa Şartı’nda mevcut hukuki boşlukların lehte yada alehte yorumlanması  söz konusu olmayacaktır.

Kurucu unsur statüsü 1974 anayasasındaki gerekçe ve teammüller dikkate alınarak uygulanma imkanına sahiptir. Anayasa’da bu düzenlemenin gerçekleşmesiyle birlikte “etnik-topluluk” kavramının aslında ideolojik saplantının bir tezahürü olarak tarih kitaplarında yerini alacaktır.

 

 

Prof. Dr. Abdülmecit Nuredin Uluslararası Vizyon Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Öğretim Üyesi

 

Read Previous

Terörün Avrupa’da en çok gerilediği ülke Türkiye

Read Next

Bulgaristan’da Kişisel Yardım Yasası’nda değişiklik teklifi kabul edildi

31 Comments

  • I couldn’t refrain from commenting. Well written!

  • Hi, i think that i saw you visited my blog
    thus i came to “return the favor”.I’m attempting to find things to enhance my
    site!I suppose its ok to use a few of your ideas!!

  • Thanks for sharing your thoughts on air tickets booking. Regards

  • Please let me know if you’re looking for a author for your blog.

    You have some really great posts and I feel I would
    be a good asset. If you ever want to take some of the load off, I’d love to write some content for your blog in exchange for a
    link back to mine. Please send me an e-mail if interested.

    Many thanks!

  • wonderful put up, very informative. I ponder why the other specialists of
    this sector do not notice this. You should proceed your
    writing. I’m confident, you’ve a great readers’ base already!

  • Hey There. I found your blog using msn. This is a really well written article.

    I will make sure to bookmark it and come back to read more of your useful info.

    Thanks for the post. I will definitely comeback.

  • It’s wonderful that you are getting ideas from this post as well as from our discussion made here.

  • What’s up to all, it’s truly a good for me to go
    to see this web site, it consists of precious Information.

  • What’s up to every one, it’s genuinely a pleasant for me to
    pay a visit this website, it includes important Information.

  • magnificent points altogether, you simply received a new reader.
    What would you recommend about your submit that you made a few days
    ago? Any sure?

  • Thanks for finally talking about > TIME-BALKAN | Kuzey Makedonya’da Türkler’
    in Statüsü < Loved it!

  • Excellent web site you have here.. It’s hard to find quality
    writing like yours nowadays. I seriously appreciate
    people like you! Take care!!

  • I do not even know how I stopped up here, but I believed this
    publish was good. I don’t realize who you’re but certainly you’re going to a
    well-known blogger when you aren’t already.
    Cheers!

  • Hey there! This post could not be written any better!

    Reading this post reminds me of my old room mate!
    He always kept chatting about this. I will forward
    this page to him. Pretty sure he will have a good read. Many thanks for
    sharing!

  • I’ve read several excellent stuff here. Definitely price bookmarking
    for revisiting. I surprise how much attempt you place to create this kind
    of magnificent informative site.

  • We’re a group of volunteers and starting a new scheme in our
    community. Your website provided us with valuable information to work on. You
    have done a formidable job and our whole community will be grateful to you.

  • I’ve learn several good stuff here. Definitely price bookmarking for revisiting.

    I wonder how a lot effort you put to make this kind of great informative web site.

  • Hello! Do you know if they make any plugins to assist with SEO?

    I’m trying to get my blog to rank for some targeted keywords but
    I’m not seeing very good success. If you know of
    any please share. Cheers!

  • We are a group of volunteers and opening a new scheme in our community.

    Your web site provided us with helpful information to work on. You have performed
    an impressive job and our whole neighborhood shall be grateful to you.

    Feel free to visit my homepage: special

  • I every time spent my half an hour to read this website’s
    posts every day along with a cup of coffee.

  • It’s really a cool and helpful piece of information. I am glad
    that you shared this useful information with us. Please keep us informed like this.
    Thank you for sharing.

  • Nice blog! Is your theme custom made or did
    you download it from somewhere? A design like
    yours with a few simple tweeks would really make my blog stand out.
    Please let me know where you got your theme. Thanks

  • Its like you read my mind! You appear to know a lot about this, like
    you wrote the e-book in it or something.
    I believe that you can do with a few percent to
    drive the message house a little bit, but other than that,
    this is magnificent blog. A great read. I’ll certainly be back.

  • Nice post. I was checking continuously this weblog and I am impressed!
    Extremely useful information specially the ultimate phase 🙂 I take care of
    such information a lot. I was looking for this certain info for a very lengthy
    time. Thank you and good luck.

  • Good day! I could have sworn I’ve been to
    this blog before but after reading through some of the post
    I realized it’s new to me. Nonetheless, I’m definitely happy I
    found it and I’ll be bookmarking and checking back frequently!

  • There’s definately a great deal to find out about this topic.
    I really like all of the points you made.

    my web page: 2022

  • I do not know whether it’s just me or if everybody else experiencing problems
    with your website. It appears like some of the written text on your content are running off the screen. Can somebody else please comment and let me know if this is
    happening to them too? This could be a issue with my
    internet browser because I’ve had this happen previously.
    Appreciate it

  • This article is actually a pleasant one it helps new net visitors,
    who are wishing in favor of blogging.

  • Its such as you read my thoughts! You appear to understand a lot approximately
    this, like you wrote the e book in it or something.
    I feel that you simply can do with a few %
    to force the message house a bit, however other than that, that is excellent blog.
    An excellent read. I will certainly be back.

  • I want to to thank you for this good read!!

    I certainly enjoyed every bit of it. I have you bookmarked to check out new
    things you post…

  • I am sure this article has touched all the internet users, its really really
    nice piece of writing on building up new web site.

    Here is my homepage tracfone special coupon 2022

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *