Kandilleri Bekleyen Çocuklardık

Bu yıl Ramazan ayına biraz yorgun, biraz üzgün, biraz da telaşlı girdik. Zaman hızlandı artık, geçen Ramazan ayıyla bu yılkinin arasında bir yıl yokmuş gibi geliyor. Artık dillere pelesenk olan “Nerede o eski Ramazanlar” cümlesini bile kuramıyoruz, eskide kaldığı gerçeğiyle barıştık sanki. İnsan yaş aldıkça ya eskiden nefret eder, ya da eskiyi özler. Bu doğal bir şey, iyi hatıralar varsa özlenir, kötülerden de ders çıkarılır ve sevilmezler. Hayat boyunca hep eskiyi özlerseniz sizden iyisi yoktur. İnsanın hayatı o hatıraların toplamı kadardır çünkü. Hayatın güzel ya da kötü olması da ne maddiyata bağlıdır ne zenginlikle ölçülür. Güzel hatıra biriktirenin güzel hayatı olur. Keza güzel insanlarla yaşayanlar da zengindir bu hayatta. Ne güzel bir duadır “Allah güzel insanlarla karşılaştırsın”.

Zorluklar olacak elbette, kolaylıklar da olacak, şükredeceğimiz o kadar çok şey var ki bu hayatta. Hep daha iyiyi isteyenler belki çok çalışıp, hırs yapıp onu elde edebilirler, ama bunun için uğraşırken zamanı hızlı harcarlar. Biraz daha iyi olsun derken de elindekinin de değerini anlayamazlar. İnsanlar “huzur yok” diyorlar ya hep, aslında “insan yok” demek gerekiyor, çünkü insanları kolay harcayan bir zamandayız. Toplumdan çok alan ama o topluma bir şey kazandırmaktan çekinen gruplar halinde yürüyoruz. Huzuru insan yapar, kendiliğinden “ben geldim” demez, beraber dayanışma içinde inşa edebileceğimiz bir huzur varken, herkesten bir tuğla çekip egonun inşasına başlıyoruz. Tepetaklak giden zamanın içinde huzuru yakalamak bu yüzden çok zor. Önce “insanlığımızı” yakalamamız gerek.

Ramazan ayı, insanlık ayı aslında. İngilizceye çevirdiğimizde adı “humanity” oluyor, ama Türkçedeki “insanlık” ile sanki birbirine denk değil gibi. Biri daha çok “yardımı” andırıyor, diğeri ise “insan hallerini”. Bu dünya öyle tuhaf ki, mesela savaşları hep “Müslümanlar” çıkarıyormuş gibi yansıtılıyor, Batı dünyası da hep “savaşları durdurmaya çalışan, barışçıl” gösteriliyor. Biz “insanlık” istiyoruz onlar da “humanitarian aid” yapmak istiyorlar.

Herkesin bildiği bir film var, rahmetli Kemal Sunal’ın oynadığı, adı “Garip”. Fatoş cam kırardı, ardından o yerden “camcı” geçerdi. Silah satmak için savaşlar çıkan bir zamanda yaşıyoruz daha nasıl anlatılabilir ki. Şu dönemde huzur da insan da bulmak gerçekten çok zor. Bu yüzden hatıralar daha çok dillere düşmeye başladı. Eski savaşlarda “insanlık” vardı, şimdikilerde o da bozuldu. “Nerede o eski savaşlar” bile dedirtiyor insana. Çocukların, bebeklerin, engellilerin, kadınların öldürüldüğü bir dünya. İşte bu şekilde girdik bu yıl Ramazan ayına.

Evet, hem insanlar hem savaşlar değişti. Bütün bunların içinde ise bizler hâlâ “Nerede o eski Ramazanlar” diyoruz, sanki tek suçlu Ramazan ayıymış gibi. İnsan örnek vermek için ister istemez yine hatıralara dönüyor; nasıldı, şimdi nasıl…

“Rumeli’de Ramazan ayı” dediğimizde aklıma şimdi bazı turizm acentelerinin reklam panoları geliyor: “Üsküp’te, Prizren’de ve Sarayevo’da üç iftar dört sahur, fiyatı bilmem ne kadar.” Hatta “Yeni Üsküplü” olan bazı insanlar da var. Mesela: “Üsküp’te en güzel boza bilmem nerede içilir”, “Trileçe mi dediniz, onu her usta yapamaz, falanca en iyi yapar”, “Türk çarşısı otantikliğiyle sizi bekliyor”, “Matka kanyonunu gezmek herkesin görevi”, “Vodno’ya çıkın Üsküp kanatlarınızın altında”.

Üsküp güzel mi hakikaten? Ambalajını övenler hiç açtı mı içini acaba, okuyabildi mi o ambalajındaki yan tesirleri? İstanbul’dan birine Üsküp’ün nesini övüyorsun! Üsküp neden güzel biliyor musunuz? Çarşısındaki kaldırımlarından mı, tarihi yapılarından mı; Türkiye’de yok mu hiç böylesi? Üsküp’ün Ramazan’da nesi güzel biliyor musun? Paçası mı, çarşısında yediğiniz iftarı mı, kebabı mı, yok mu bunların hiçbiri Türkiye’de? Hepsi var değil mi, hatta daha da güzeller. Evet anlıyorum, bu da bir ticaret, bu iş için para kazananlar var, karışamam, hakkım da değil. Ama o “ego” var ya, insana Rumeli’nin Fatihiymiş gibi hissettiriyor bazen demek.

Evet, eskiden de gelenler vardı, halkla buluşur, muhabbetlerden istifade eder, eski hikâyeleri dinlerlerdi. Dert dinlerlerdi, Üsküp’ü veya Rumeli’yi sokaklarda aramazlardı, dost olurlardı, senin üzerinden pay çıkarmazlardı kendilerine, sen kendini araştırma kobayı gibi hissetmezdin.  Gelenlerde bile demek ki “eski” ve “yeni” varmış, insan onu anlıyor. Kraldan çok kralcılar ise her yerde…

Şimdi huzuru bulmak için ben de arada sırada o eski mahalleye gidiyorum, yine o tanıdığım taşlarla dertleştiğim oluyor. Çocuklar görüyorum, muhabbet ediyorum onlarla da, arada sırada gezmeye gidiyorum. Burada kadınlar toplanırlar, sabırlıktı, hayırlısıydı, bütün günlüğüneydi, kuşluktan sonralığınaydı, yaşlılar beyaz işlemeli namaz örtüleriyle eski bir “mesele” anlatmaya koyulduğunda can kulağıyla dinliyorum.

Rumeli’de gezdikleriniz ambalaj sadece, içine girmeden anlayamazsın. İşte bu yüzden Rumeli’de Ramazan dediğinizde onu farklı kılan ne önce onu düşünmek gerek. Tamamı olmasa da birkaç noktada açıklayayım tadımlık. Birincisi, iftar evlerde edilirdi hep, çadırlar hiç olmadı burada, hatta restoranlarda iftarlık yoktu eskiden. Son birkaç yıldır değişti her şey. Aynı camcı olayı gibi, önce kıralım sonra yapalım ve daha sonra övünelim “biz yaptık” diye. Bazen öyle yabancı kalıyoruz ki kendimize, yüzyıllardır bu topraklarda yaşayan biz değilmişiz gibi hissettiğimiz oluyor. İftardan önce sokaklarda insanlar hep bir telaş içindeydi, anneler tedirgin, evde misafir varsa… Çocuklar ayak altında dolanmamalıydı.

Bizler ne yapıyorduk peki? Telefon yok, bilgisayar yok, çizgi film yok. Ramazan manileri türetiyorduk kandilleri beklerken. Oruçluysak, yaşlı bir amca mutlaka satın almıştı onu, biraz iftardan sonrası için abur cubura kimse yok demezdi. Poşette çikolata, şeker ve kek, dillerde maniler, gözler de minaredeki kandillerdeydi hep. Hem biliyor musunuz eskiden “ezanlar” kısık sesliydi burada, yani hoparlör yoktu. Müezzin minareden okurdu ezanı. Sanırım 90’lı yılların ortalarına doğru hoparlörden okunmaya başlandı. Kandillerin dışında da mahyalı değildi minareler, mesela “Hoşgeldin Ramazan” diye yazılar ancak Sultan Murad Camii ile Saat Kulesi arasında asılmaya başlandı son yıllarda. Bizim her hayalimiz “İstanbul’daki gibi…” cümlesiyle başlardı. Sofralarda dua ve bereket vardı. Güzel hatıraları olanlar onu yaşatmaya çalışır, insanı yaşatanlar da devletini yaşatır. Kültür, ibadet, kimlik, gelenek ancak insanla yaşar; Rumeli’de de insan yaşadı ki her şey uzun süre aynı kaldı, yani o eski devlet yaşadı. İnsanlar olmasaydı, ne minarede ezanlar ne de sofralarda iftarlar olurdu.

“İnsanı yaşat ki devlet yaşasın…” İşte buydu bizi ayakta tutan, vesellam…

Read Previous

Eski Makedonya Başbakanı Gruevski’ye hapis cezası

Read Next

Hırvatistan’da ‘Türk Filmleri’ rüzgarı

12 Comments

  • First of all I would like to say fantastic blog!
    I had a quick question in which I’d like to ask if you don’t mind.
    I was curious to know how you center yourself
    and clear your mind prior to writing. I’ve had a difficult time clearing
    my mind in getting my ideas out. I do take pleasure in writing
    but it just seems like the first 10 to 15 minutes are wasted simply just trying to figure
    out how to begin. Any ideas or hints? Cheers!

  • I know this site presents quality dependent articles or reviews and additional
    material, is there any other web site which presents such stuff in quality?

  • I seriously love your website.. Very nice colors & theme.

    Did you develop this website yourself? Please reply back as I’m wanting to
    create my own website and would like to find out where you got this
    from or exactly what the theme is named. Cheers!

  • My brother recommended I may like this web site. He used to
    be entirely right. This submit truly made my day. You can not believe just how much time I had spent for this info!
    Thanks!

  • If you desire to take a good deal from this article then you
    have to apply such techniques to your won blog.

    Also visit my website :: id test pussy888

  • When some one searches for his required thing, thus
    he/she wants to be available that in detail, thus that
    thing is maintained over here.

  • Thanks for another informative blog. Where else may
    I am getting that kind of info written in such a perfect method?
    I’ve a undertaking that I’m just now operating on, and I have been at the glance out
    for such info.

  • Really when someone doesn’t be aware of then its up to other viewers that they will assist,
    so here it occurs.

  • Howdy! This post could not be written any better!

    Reading this post reminds me of my old room mate!
    He always kept chatting about this. I will forward this write-up
    to him. Pretty sure he will have a good read.
    Thanks for sharing!

  • Very good article! We will be linking to this particularly great content on our site.

    Keep up the good writing. quest bars http://bitly.com/3jZgEA2 quest bars

  • Nice weblog right here! Also your site lots up fast!
    What web host are you using? Can I am getting your
    associate hyperlink to your host? I want my web site loaded up as quickly as yours lol

  • Hi mates, how is everything, and what you would like to say concerning this post, in my view its truly awesome for me.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *